Μέγα Αλέξανδρε, κατάκτησέ μας!

Θα σας κατακτήσω αν υιοθετήσετε τη γλώσσα μου.

1. Εισαγωγή

Με την παρούσα πρόταση θέλω να φωτίσω πτυχές του Σκοπιανού προβλήματος, με σκοπό να συμβάλω στη συζήτηση ανεύρεσης λύσης, γιατί είναι λυπηρό να ταλανίζει επί δεκαετίες τις σχέσεις δύο γειτονικών και φίλων χωρών.

Σίγουρο πάντως είναι ότι τα εθνικά θέματα, ελληνικά ή των γειτόνων, δεν επιτρέπεται ως Έλληνες πολίτες, ελληνική πολιτεία και ελληνικό έθνος να τα βλέπουμε και να τα αντιμετωπίζουμε ή να τα ενδύουμε με  ιδεολογικά κριτήρια προοδευτικότητας ή συντηρητικότητας. Αν θέλουμε να έχουμε μια ιστορικά ορθή και πολιτικά δίκαιη λύση, που να προωθεί ταυτόχρονα τις καλές σχέσεις γειτονίας  μεταξύ των δύο λαών της Βαλκανικής, οφείλουμε, μαζί με τους πολίτες της γείτονος χώρας, να αναζητήσουμε μια τέτοια λύση ώστε να μη δημιουργείται στους Έλληνες η αίσθηση πως έρχονται να πάρουν κάτι που τους ανήκει. Από την άλλη πλευρά είναι απαραίτητο τα Σκόπια να διεκδικήσουν μια λύση που θα είναι εθνικά, γλωσσικά, ιστορικά, πολιτισμικά και γεωγραφικά τεκμηριωμένη.

2. Ιστορικά δεδομένα

Τα σημερινά Σκόπια είναι η αρχαία Παιονία, η οποία βρίσκεται βόρεια των ορέων Όρβηλου και Βαρνούς, νότια των οποίων και μέχρι τη θάλασσα απλώνεται η Μακεδονία. Από την ίδρυσή της η Μακεδονία χρησιμοποιούσε τη μακεδονική διάλεκτο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και συμμετείχε με απόφαση των ελλανοδικών στους ολυμπιακούς αγώνες στους οποίους συμμετείχαν μόνο Έλληνες. Αυτή αποτελεί και την διεθνώς εθνικά, γλωσσικά, ιστορικά, πολιτισμικά, γεωγραφικά και επιστημονικά αναγνωρισμένη Μακεδονία του μεγάλου Αλεξάνδρου, όπως τεκμηριώνεται αδιάσειστα και από τον Στράβωνα, τον Δημοσθένη, τον Ισοκράτη και τον Θουκυδίδη, οι οποίοι αναφέρονται στη Μακεδονία αλλά και στη χώρα βόρεια της Μακεδονίας, την Παιονία, την οποία ο βασιλιάς Φίλιππος κατέλαβε μέσω του στενού περάσματος του Αξιού ποταμού ή Βαρδάρη. Με τον τρόπο αυτό γίνεται ξεκάθαρος διαχωρισμός της Μακεδονίας και της Παιονίας ή της Μακεδονίας και των Σκοπίων.

Από την άλλη πλευρά όμως είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι το κρατίδιο των Σκοπίων από το 1929-1941 έφερε την ονομασία Βαρντάρσκα Μπανόβινα.

Στα πλαίσια της αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου περιλαμβάνονταν περιοχές που σήμερα ανήκουν στην Αλβανία, Σερβία, Σκόπια, Βουλγαρία, Τουρκία, Συρία, Λίβανο, Ισραήλ, Αίγυπτο και όλες οι υπόλοιπες χώρες που κατακτήθηκαν από τη Μακεδονία του Μ. Αλεξάνδρου, μέχρι την κεντρική Ασία και την Ινδία στις οποίες διέδωσε την ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό χωρίς να έρθει σε σύγκρουση με τους πολιτισμούς των χωρών που κατέκτησε. Οι χώρες αυτές, παρότι ανήκαν στην αυτοκρατορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν διεκδικούν, ούτε θέλουν να διεκδικήσουν το όνομα Μακεδονία. Επηρεάστηκαν όμως από την ελληνική γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό χωρίς να ταυτιστούν μαζί τους, ενώ, όταν ανεξαρτητοποιήθηκαν, συνέχισαν τη δική τους γλώσσα και το δικό τους πολιτισμό, διατηρώντας τα εθνικά χαρακτηριστικά και τις  ονοματολογίες τους.

Μετά από τα παραπάνω, γίνεται σαφές πως εδαφικά η χώρα των Σκοπίων είναι η αρχαία Παιονία ή η Βαρντάρσκα Μπανόβινα, του περασμένου αιώνα. Ονόματα τα οποία προέρχονται από τη γεωγραφία και από τον πολιτισμό τους, ενώ οι κάτοικοί τους δεν υπήρξαν ποτέ Μακεδόνες. Οι Παίονες είχαν κατακτηθεί από το Φίλιππο και οι μετέπειτα και σημερινοί Σκοπιανοί κάτοικοι Σλάβοι που εγκαταστάθηκαν στην Παιονία το 600 μ.Χ. περίπου δεν είχαν καμία άλλη σχέση με τους Έλληνες Μακεδόνες πλην της γειτονίας. Ποτέ δεν υιοθέτησαν την ελληνομακεδονική εθνικότητα ή την ελληνική γλώσσα για τη χώρα τους ή την ιστορία και τον πολιτισμό της Μακεδονίας του Φιλίππου, δεν ταυτίστηκαν με αυτά, ούτε κατοίκησαν στη Μακεδονία, αλλά στην Παιονία. Επομένως, κάθε ελληνική υποχώρηση  αποτελεί παραχώρηση ελληνικού πολιτισμού.

3. Το πρόβλημα και οι ελληνικές υποχωρήσεις και παραχωρήσεις ελληνικού πολιτισμού

Όπως αναφέρθηκε από τον πρόεδρο της Ένωσης Κεντρώων στην ελληνική Βουλή στις 15/01/2018, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής υπέγραψε το 1959 την παραχώρηση του ονόματος  Μακεδονία στη Γιουγκοσλαβία για την ονομασία των σημερινών Σκοπίων με το όνομα «Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας». Αν αυτό πραγματικά ισχύει, τότε η πράξη αυτή αποτελεί την πρώτη υποχώρηση και ταυτόχρονα παραχώρηση ελληνικού πολιτισμού στα Σκόπια, και κατά συνέπεια την πρώτη εθνική προδοσία.

Το πρόβλημα αναζωπυρώθηκε το 1991 με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, οπότε το ομόσπονδο κρατίδιο ανακηρύχθηκε ως ανεξάρτητο κράτος με τη συνταγματική ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Με την αντίδραση της Ελλάδας και τις διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν συμφωνήθηκε η προσωρινή χρήση του ονόματος «Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας», μέχρι να βρεθεί οριστική λύση. Με την αποδοχή του ονόματος αυτού από την Ελλάδα έγινε η δεύτερη ελληνική υποχώρηση και ταυτόχρονα παραχώρηση ελληνικού πολιτισμού στα Σκόπια, και κατά συνέπεια συντελέστηκε η δεύτερη εθνική προδοσία.

Από τις αρχές του εικοστού αιώνα, κυρίως όμως από το 1991, οι Σκοπιανοί με τις πολιτικές τους επιδόθηκαν σε έναν αέναο αγώνα σφετερισμού, καπηλείας κα υιοθέτησης ελληνικών-μακεδονικών πολιτισμικών συμβόλων, με σκοπό τη σφυρηλάτηση με κάθε μέσο μιας πλαστής μακεδονικής πολιτισμικής ταυτότητας των Σκοπιανών και την παράλληλη εμπέδωση επεκτατικών βλέψεων στο συνολικό έδαφος της ελληνικής Μακεδονίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Το 2008 διαμορφώθηκε η νέα εθνική πολιτική γραμμή για το Σκοπιανό πρόβλημα με την αποδοχή σύνθετης ονομασίας erga omnis από την ελληνική κυβέρνηση, και στο βαθμό που αυτή η σύνθετη ονομασία περιλαμβάνει τη λέξη Μακεδονία αποτελεί την τρίτη τεκμηριωμένη υποχώρηση εκ μέρους της Ελλάδας  και παράλληλα παραχώρηση ελληνικού πολιτισμού προς τα Σκόπια, μια περιοχή που βρίσκεται εκτός του χώρου της πραγματικής Μακεδονίας.  Έτσι, συντελέστηκε η τρίτη εθνική προδοσία.

4. Η αρχή της αποκλειστικότητας

Μέχρι τώρα δείξαμε ότι η μακεδονική ταυτότητα στηρίζεται σε εθνικά, γλωσσικά, πολιτισμικά, ιστορικά και γεωγραφικά στοιχεία του ελληνικού πολιτισμού, θεμελιώνοντας έτσι την αρχή της αποκλειστικότητας της Μακεδονίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Ωστόσο, με τις δηλώσεις του Έλληνα πρωθυπουργού Α. Τσίπρα και του πρωθυπουργού των Σκοπίων Ζ. Ζάεφ αποσαφηνίζεται το θέμα και παίρνει προφανέστερες διαστάσεις.  Ο Έλληνας πρωθυπουργός, αναφερόμενος στο θέμα των Σκοπίων, δήλωσε ότι πρέπει να σταματήσει «η αχρείαστη ρητορική ότι [οι Σκοπιανοί] αποτελούν τους μοναδικούς απογόνους των Μακεδόνων και του Μεγάλου Αλεξάνδρου», για να απαντήσει αμέσως ο πρωθυπουργός των Σκοπίων: «Αφήνω στην άκρη τις αξιώσεις της χώρας σύμφωνα με τις οποίες είμαστε οι μοναδικοί κληρονόμοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η ιστορία δεν ανήκει μόνο σε μας αλλά και στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες». Είναι προφανές ότι με τις δηλώσεις αυτές εισάγεται η αρχή της μη αποκλειστικότητας, που προφανώς στηρίζεται στις υποχωρήσεις και παραχωρήσεις ελληνικού πολιτισμού που πραγματοποιήθηκαν από το 1959 μέχρι το 2008. Αν οι δηλώσεις του πρωθυπουργού αποτελούν ένα διπλωματικό ελιγμό για να ενθαρρύνει τον συνάδελφό του για κάποιο λόγο ή σε κάποιο τομέα, θα δείξει από το αποτέλεσμα, διαφορετικά ίσως αποτελέσει την τέταρτη εθνική προδοσία.

Το ερώτημα λοιπόν που προκύπτει από τις δηλώσεις του Έλληνα πρωθυπουργού είναι: τι θα συζητήσει ο Έλληνας υπουργός εξωτερικών με το συνάδελφό του υπουργό εξωτερικών των Σκοπίων, αφού οι Σκοπιανοί θεωρούνται αν όχι αποκλειστικοί κάτοχοι, ισότιμοι κάτοχοι της Μακεδονίας; Θα συζητήσει:

1. αν μας επιτρέπουν οι Σκοπιανοί να χρησιμοποιούμε τη λέξη Μακεδονία στη βόρεια Ελλάδα;
2. αν μας επιτρέπουν να αναγείρουμε κι εμείς κάποιο άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου;
3. την κατάργηση της επωνυμίας του αεροδρομίου της Θεσσαλονίκης, που λέγεται «Μακεδονία», την παραχώρησή της στους Σκοπιανούς για να ονομάσουν το δικό τους αεροδρόμιο «Μακεδονία»;
4. Ή μήπως θα συζητήσουν για την κατανομή όλων όσων κληροδότησαν οι Μακεδόνες στη γη τους, στην ελληνική γλώσσα και στον ελληνικό πολιτισμό;
5. Μήπως να τα δώσουμε όλα στους Σκοπιανούς ως βασικούς δικαιούχους και να κρατήσουμε όσα μας επιτρέπουν;
6. Ή μήπως δεν θα συζητήσει τίποτα και θα πάρει εντολές;

Η αρχή της μη αποκλειστικότητας θα μπορούσε να ισχύσει αν οποιαδήποτε χώρα της αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου αποδεχόταν και υιοθετούσε τα χαρακτηριστικά για τον εαυτό της, υιοθετούσε δηλαδή τα γλωσσικά, τα ιστορικά, τα πολιτισμικά στοιχεία του πολιτισμού της Μακεδονίας του μεγάλου Αλεξάνδρου, στοιχεία  και του ελληνικού πολιτισμού. Τότε για όλες αυτές τις χώρες θα ίσχυε η αρχή της μη αποκλειστικότητας, και τούτο γιατί η γλώσσα είναι ο φυσικός δημιουργός κάθε πολιτισμού και επομένως κάθε εθνικής ταυτότητας. Και δημιουργός της μακεδονικής ταυτότητας είναι η ελληνική γλώσσα.

Το ερώτημα που δημιουργείται όμως είναι το εξής:  Αν ισχύσει η αρχή της μη αποκλειστικότητας για τα Σκόπια, θα ισχύσει προφανώς και για κάθε άλλο κράτος της αυτοκρατορίας του μεγάλου Αλεξάνδρου καθώς και για κάθε άλλο κράτος του κόσμου αφού κατά τα λεγόμενα του Ζάεφ: «η ιστορία ανήκει και στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες». Σε αυτή την περίπτωση, ακόμα κι αν συμφωνούσαν τα Ηνωμένα Έθνη, τι θα έλεγε η ελληνική διπλωματία;

Από όσα είπαμε μέχρι τώρα, η αρχή της μη αποκλειστικότητας δεν τεκμηριώνεται, δεν μπορεί να ισχύσει. Είναι ανεδαφική και ο αιώνιος διαπραγματευτής Νίμιτς δεν μπορεί να στηρίξει. Αντίθετα αυτή που τεκμηριώνεται επιστημονικά, ιστορικά, εθνικά, γλωσσικά, πολιτισμικά και γεωγραφικά είναι η αρχή της αποκλειστικότητας, γιατί η Μακεδονία του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου και η μακεδονική ταυτότητα δημιουργήθηκε στα πλαίσια μιας συγκεκριμένης γλώσσας, της ελληνικής, ενός συγκεκριμένου έθνους, του ελληνικού, ενός συγκεκριμένου πολιτισμού,  του ελληνικού,  και μιας συγκεκριμένης ιστορίας, της ελληνικής.

5. Προτάσεις του πoλιτικού σχηματισμού Πρωταγωνιστές

Μετά από όσα λέχθηκαν και με αφορμή το πρόβλημα που υπάρχει για την ονοματολογία των Σκοπίων, ο πολιτικός σχηματισμός «Πρωταγωνιστές» καταλήγει σε δύο προτάσεις:

5.1. Η ονομασία των Σκοπίων να προκύψει από την ιστορία, τον πολιτισμό και την γεωγραφία των Σκοπίων, όπως:

1. Σλαβία, γιατί οι Σκοπιανοί στην πλειοψηφία τους είναι ένα σλαβικό φύλο με σλαβικό πολιτισμό και συμβιώνουν αρμονικά με τις άλλες πολιτισμικές εθνότητες,
2. Βαρντάρσκα, καθώς η περιοχή αυτή έφερε το συγκεκριμένο όνομα ως κρατίδιο, όνομα που προέρχεται από τον εδαφικό του χώρο και τον σλαβικό πολιτισμό,
3. Παιονία, καθώς η περιοχή έφερε το όνομα αυτό από την αρχαιότητα  ως γεωγραφική περιοχή, όνομα που διατηρήθηκε από τους Σλάβους για αιώνες,
4. Νέα Γιουγκοσλαβία, γιατί είναι ένα κομμάτι της πρώην Γιουγκοσλαβίας και με δεδομένο το γεγονός ότι ο λαός αποτελείται από διαφορετικές εθνότητες θα μπορούσε εκ των πραγμάτων να υιοθετήσει αυτό το όνομα,
5. Σλαβοπαιονία, γιατί η ονομασία αυτή συνδυάζει τη φυλετική ιδιοσυστασία του λαού και τη διαχρονικότητά του στη γεωγραφική περιοχή,
6. Ορβηλία, γιατί η περιοχή των Σκοπίων βρίσκεται βόρεια του όρους Όρβηλος, το οποίο μαζί με το όρος Βαρνούς αποτελούν τα νότια γεωμορφολογικά σύνορα του κράτους.
7. Αξιοπρόσεκτη είναι και η πρόταση του καθηγητή κ. Μάζη Γιάννη «Κεντρική δημοκρατία των Βαλκανίων», με δεδομένο το γεγονός ότι τα Σκόπια ενσωματώνουν διαφορετικές εθνότητες στη χώρα, όπως Αλβανούς, Σέρβους, Ρομά.

Σίγουρα θα ισχυριστούν κάποιοι ότι όλα όσα γράφονται είναι ανεδαφικά και ότι τα Σκόπια έχουν αναγνωριστεί διεθνώς ως Μακεδονία και από τις περισσότερες χώρες των Ηνωμένων Εθνών.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι χώρες αυτές έλαβαν υπόψη τους την ιστορική αλήθεια. Για το λόγο αυτό οι Έλληνες οφείλουν να αγωνιστούν και να αναδείξουν την ιστορική αλήθεια.

Οι προτάσεις δεν αποτελούν προϊόντα ιδεοληψιών, προοδευτικότητας ή εθνικισμού, αλλά πηγάζουν από τα τεκμήρια. Και δεν ευθύνονται για την αναγνώριση των Σκοπίων τα Ηνωμένα Έθνη, αλλά ίσως η ελληνική διπλωματία, γιατί όταν τα Σκόπια παραχάραζαν την ιστορία, αυτή αδιαφορούσε. Επομένως, σήμερα οφείλει κάποιος από τους διαμορφωτές της ελληνικής πολιτικής και διπλωματίας τα τελευταία 70 χρόνια στο συγκεκριμένο θέμα, είτε λειτούργησε υπό πίεση είτε όχι, να αναλάβει τις ευθύνες του, για να γίνει δυνατή η έναρξη της συζήτησης από μηδενική βάση.

5.2. Το όνομα των Σκοπίων να αποτελείται από Σύνθετη Ονομασία

Η Ελλάδα, σε οποιοδήποτε κράτος που ανήκε στην αυτοκρατορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και επιθυμεί να κάνει χρήση του ονόματος Μακεδονία με σύνθετη ονομασία erga omnis, να του παρέχει αυτή τη δυνατότητα με τον εξής όρο:

Από την πλευρά τους τα κράτη αυτά οφείλουν να υιοθετήσουν, να καταχωρήσουν στο σύνταγμά τους και να καθιερώσουν την ελληνική γλώσσα ως μητρική γλώσσα στη χώρα τους.

Οι Σκοπιανοί λοιπόν 2.340 χρόνια μετά την κατάκτηση της Παιονίας από τον Φίλιππο και 1.417 χρόνια περίπου μετά την εγκατάσταση του σλαβικού αυτού φύλου στην Παιονία αποφάσισαν τα τελευταία 70 περίπου χρόνια να «κατακτηθούν» οικειοθελώς από τη Μακεδονία του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου και να αποκτήσουν μακεδονική ταυτότητα. Την επιθυμία τους την πραγματοποιούν με κάθε δυνατό τρόπο: εξοβελίζουν τον δικό τους πολιτισμό των 1.347 ετών περίπου, παραχαράζουν την ιστορία και υιοθετούν τα σύμβολα της Μακεδονίας, του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, παρότι δεν κατακτήθηκαν από αυτόν ποτέ, αφού εμφανίστηκαν στην Παιονία κατά το 600 μ.Χ., γεγονός που δείχνει ότι επιθυμούν διακαώς να αποκτήσουν μακεδονική ταυτότητα.

Οι Σκοπιανοί, λοιπόν, προσπαθούν να βιώσουν αυτό που δεν βίωσαν από την κατάκτηση του μεγάλου Αλεξάνδρου, δηλαδή να αυτοκατακτηθούν ετεροχρονισμένα, κάνοντας ό,τι θα απαιτούσε από αυτούς ο κατακτητής μέγας Αλέξανδρος: να μάθουν την ελληνική γλώσσα, να κτίσουν αρχαία θέατρα, να ιδρύσουν πόλεις, να αλλάξουν τις ονοματολογίες των πολιτιστικών στοιχείων της χώρας τους, να αναγείρουν αγάλματα, ό,τι δηλαδή κάνουν σήμερα οι Σκοπιανοί.

Οφείλουν συνεπώς να υιοθετήσουν και να κατοχυρώσουν συνταγματικά την ελληνική γλώσσα ως μητρική γλώσσα της χώρας τους, αφού αυτή είναι η γλώσσα του μεγάλου Αλεξάνδρου.

ΣΧΟΛΙΟ

Αγαπητέ κύριε Συνάδελφε, εύχομαι Καλή Χρονια, και ευχαριστώ πολύ για το κείμενο που είχατε την καλωσύνη να μου στείλετε.

Το κείμενο  είναι εξαιρετικό, αποδίδει πλήρως το σκοπιανό πρόβλημα που δυστυχώς και αναίτια έγινε και ελληνικό. Αυτό το κείμενο θα έπρεπε να αποτελέσει τη βάση των συνομιλιών  για το όνομα του γειτονικού σλαβικού κρατιδίου με το οποίο δεν είχαμε κανένα λόγο να αναμιχθούμε, και ακόμη λιγότερο να απεμπολίσουμε την “αποκλειστικότητα” που δικαιωματικά μας ανήκει. Είναι, νομίζω, ξεκάθαρο ότι έγιναν από την ελληνική πλευρά τραγικά λάθη στο παρελθόν, και βέβαια εξακολουθούν και στο παρόν, . τα οποία θα έλεγα ότι έχουν περισσότερο σχέση με άγνοια και τραγική επιπολαιότητα, και λιγότερο με διάθεση προδοσίας. Το αποτέλεσμα, ωστόσο, είναι το ίδιο.

Αυτά που προαλειφονται για το πρόβλημα των Σκοπίων είναι εθνικώς  απαράδεκτα και τώρα η μοναδική δύναμη που θα μπορούσε να τα αποτρέψει είναι η δυναμική λαική κινητοποίηση. Γιατί είναι, όντως, αφελές να υποστηρίζει κανείς ότι οι γείτονες, επειδή το υπόσχονται για να γίνουν δεκτοί στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ, θα παραιτηθούν από τις  αλυτρωτικές τους φαντασιώσεις. Και είναι ακόμη πιο αφελές και πιο επικίνδυνο το επιχειρημα ότι δήθεν “δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτε από το κρατίδιο”. Δεν χρειάζεται, πράγματι,  ιδιαίτερη φαντασία για να φοβάται κανείς ότι κάποια ημέρα, με σημαία τους το όνομα Μακεδονία, τα αγάλματα και τα άλλα λοιπά θλιβερά κατασκευάσματα, θα εκμεταλλευτούν μια καλή για αυτούς διεθνή συγκυρία, για να απαιτήσουν αυτά που όπως διδάσκουν τα παιδάκια τους από την πρώτη δημοτικού, τους “κατακρατεί παράνομα η Ελλάδα”.

Να αγωνιστούμε λοιπόν, για να μη δοθεί το όνομα Μακεδονία με κανένα φκιασίδι Βορρά, Νότου κλπ. στα Σκόπια, γιατί δεν έχουν απολύτως καμία σχέση με αυτό.

Μαρία Νεγρεπόντη-Δελιβάνη

πρ. Πρύτανης και Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας